OCPP 2.0.1 คืออะไร และต่างจาก OCPP 1.6 ยังบ้าง มาหาคำตอบกัน

OCPP 2.0.1 (Open Charge Point Protocol) คือโปรโตคอลมาตรฐานเปิดที่ใช้สำหรับการสื่อสารระหว่างสถานีชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า (EV Charging Station) กับระบบจัดการกลาง (Central Management System - CMS) โดยมีเป้าหมายเพื่อทำให้จุดชาร์จจากผู้ผลิตที่แตกต่างกันสามารถทำงานร่วมกันได้โดยไม่ต้องใช้ซอฟต์แวร์เฉพาะของผู้ผลิต ซึ่งทำให้เกิดความยืดหยุ่นในการเชื่อมต่อและจัดการจุดชาร์จในเครือข่ายต่าง ๆ

OCPP ได้รับการพัฒนาโดย Open Charge Alliance (OCA) ซึ่งเป็นองค์กรที่ไม่แสวงหากำไรที่สนับสนุนมาตรฐานเปิดสำหรับการชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า OCPP เริ่มต้นจากเวอร์ชันแรก ๆ อย่าง OCPP 1.5, 1.6 และพัฒนาเป็น OCPP 2.0 และ OCPP 2.0.1 ซึ่งเป็นเวอร์ชันล่าสุด ณ ปัจจุบัน (ปี 2024) โดยมีการปรับปรุงเพิ่มเติมในเรื่องของฟีเจอร์และความปลอดภัย

คุณสมบัติและฟีเจอร์หลักของ OCPP 2.0.1

OCPP 2.0.1 นำเสนอคุณสมบัติใหม่ ๆ และการปรับปรุงที่สำคัญ ดังนี้:

1. การสื่อสารสองทางระหว่างจุดชาร์จและ CMS

• OCPP 2.0.1 สนับสนุนการสื่อสารแบบสองทาง (bidirectional communication) ซึ่งหมายถึงการที่จุดชาร์จสามารถส่งข้อมูลเกี่ยวกับสถานะการชาร์จ, การทำงาน และการจัดการอื่น ๆ ไปยัง CMS ในขณะเดียวกัน CMS ก็สามารถส่งคำสั่งและการกำหนดค่า (configurations) กลับไปยังจุดชาร์จได้ เช่น การเริ่มต้นหรือหยุดการชาร์จ การอัปเดตซอฟต์แวร์ หรือการปรับค่าการชาร์จ

2. การจัดการพลังงานอัจฉริยะ (Smart Charging)

• OCPP 2.0.1 ได้พัฒนาการจัดการพลังงานให้มีความซับซ้อนมากขึ้น รองรับการจัดสรรพลังงานแบบ Dynamic Load Management (DLM) ซึ่งช่วยในการควบคุมพลังงานการชาร์จในสถานีหลายจุดพร้อมกัน โดยสามารถจัดการพลังงานในแต่ละจุดชาร์จได้อย่างมีประสิทธิภาพ และหลีกเลี่ยงการใช้พลังงานเกินกำลังไฟที่กำหนด

3. การจัดการความปลอดภัยขั้นสูง

• หนึ่งในข้อปรับปรุงสำคัญของ OCPP 2.0.1 คือการเน้นเรื่องความปลอดภัย โดยมีการสนับสนุนการเข้ารหัสข้อมูล (Encryption) เพื่อป้องกันการดักฟังหรือดัดแปลงข้อมูลระหว่างจุดชาร์จและ CMS นอกจากนี้ยังมีระบบตรวจสอบสิทธิ์ (Authentication) ที่ปลอดภัยเพื่อให้มั่นใจว่ามีเพียงผู้ใช้ที่ได้รับอนุญาตเท่านั้นที่สามารถควบคุมการชาร์จได้

4. การจัดการข้อมูลการชำระเงิน

• OCPP 2.0.1 สามารถเชื่อมโยงกับระบบชำระเงินได้หลายประเภท ทำให้สถานีชาร์จสามารถใช้โมเดลการชำระเงินที่หลากหลาย เช่น การคิดค่าบริการตามเวลาที่ใช้ชาร์จ ตามปริมาณพลังงานที่ใช้ หรือค่าบริการอื่น ๆ ฟีเจอร์นี้รองรับการจัดการการชำระเงินที่มีประสิทธิภาพมากขึ้นสำหรับผู้ใช้บริการ

5. การอัปเดตเฟิร์มแวร์จากระยะไกล

• ฟีเจอร์การอัปเดตซอฟต์แวร์หรือเฟิร์มแวร์จากระยะไกลเป็นหนึ่งในฟีเจอร์ที่สำคัญใน OCPP 2.0.1 ช่วยให้ผู้ให้บริการสถานีชาร์จสามารถอัปเดตและปรับปรุงซอฟต์แวร์ได้โดยไม่ต้องไปที่สถานีจริง ฟีเจอร์นี้มีความสำคัญสำหรับการแก้ไขข้อผิดพลาด การเพิ่มฟังก์ชันใหม่ ๆ หรือการปรับปรุงความปลอดภัย

6. การรองรับการทำงานร่วมกับอุปกรณ์หลายจุดชาร์จ (Multi-device support)

• OCPP 2.0.1 สามารถรองรับการทำงานของสถานีชาร์จที่มีจุดชาร์จหลายจุดในสถานีเดียวกันได้ (multi-port charging stations) ทำให้ระบบสามารถจัดการและเชื่อมต่อกับจุดชาร์จหลาย ๆ จุดในสถานีเดียวได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ยังสามารถควบคุมการชาร์จแต่ละจุดได้อย่างอิสระ

7. ฟีเจอร์การแจ้งเตือนและการวิเคราะห์ (Diagnostics and Reporting)

• OCPP 2.0.1 เพิ่มฟังก์ชันการแจ้งเตือนในกรณีที่เกิดปัญหา เช่น การเชื่อมต่อผิดพลาด การทำงานผิดพลาด หรือความล้มเหลวในการชาร์จ ระบบยังสามารถเก็บข้อมูลเพื่อวิเคราะห์และรายงานผลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

8. รองรับมาตรฐาน Plug and Charge

• OCPP 2.0.1 รองรับฟีเจอร์ Plug and Charge ซึ่งหมายความว่าผู้ใช้สามารถชาร์จรถได้โดยไม่ต้องใช้บัตร RFID หรือแอปพลิเคชัน เพียงแค่เสียบปลั๊กแล้วเริ่มต้นการชาร์จได้ทันที ฟีเจอร์นี้ช่วยให้ประสบการณ์การใช้งานของผู้ใช้สะดวกยิ่งขึ้น

ข้อดีของ OCPP 2.0.1:

1. ความยืดหยุ่น: ด้วยการเป็นโปรโตคอลเปิด ทำให้จุดชาร์จจากผู้ผลิตหลายรายสามารถทำงานร่วมกับ CMS ได้
2. ความปลอดภัยที่เพิ่มขึ้น: มีการเข้ารหัสและการตรวจสอบสิทธิ์ที่มั่นคงเพื่อป้องกันการโจมตี
3. การอัปเดตเฟิร์มแวร์ระยะไกล: สามารถอัปเดตซอฟต์แวร์ของสถานีชาร์จได้จากระยะไกล
4. การจัดการพลังงานอัจฉริยะ: รองรับการจัดการพลังงานที่ซับซ้อนและสามารถปรับใช้พลังงานตามความต้องการได้
5. การจัดการการชำระเงิน: รองรับหลายรูปแบบการชำระเงิน ทำให้ผู้ให้บริการสามารถสร้างรูปแบบธุรกิจที่หลากหลาย

การใช้งาน OCPP 2.0.1

OCPP 2.0.1 เหมาะสำหรับสถานีชาร์จที่ต้องการการจัดการพลังงานที่ซับซ้อน มีระบบความปลอดภัยที่สูง และสามารถเชื่อมต่อกับระบบชำระเงินได้อย่างหลากหลาย ใช้ได้ทั้งในระดับสถานีชาร์จส่วนบุคคลหรือเครือข่ายสถานีชาร์จที่มีหลายสถานี

ข้อแตกต่างจาก OCPP 1.6 กับ OCPP 2.0.1

OCPP 2.0.1 และ OCPP 1.6 เป็นสองเวอร์ชันของโปรโตคอล Open Charge Point Protocol (OCPP) ที่ใช้ในการสื่อสารระหว่างสถานีชาร์จรถยนต์ไฟฟ้า (EV Charging Station) กับระบบจัดการด้านหลังบ้าน (Central Management System - CMS) มีการพัฒนาฟีเจอร์ใหม่ ๆ เพิ่มเข้ามาใน OCPP 2.0.1 ซึ่งมีข้อแตกต่างจาก OCPP 1.6 ดังนี้:

1. การจัดการพลังงาน

• OCPP 1.6: รองรับการจัดการพลังงานแบบพื้นฐาน เช่น การควบคุมการชาร์จเพื่อไม่ให้เกินกำลังไฟที่มีอยู่
• OCPP 2.0.1: เพิ่มฟีเจอร์การจัดการพลังงานแบบละเอียด เช่น Dynamic Load Management (DLM) เพื่อปรับการชาร์จตามความต้องการพลังงานในเวลาจริง รวมถึงรองรับการแบ่งปันพลังงานระหว่างจุดชาร์จหลายจุดในสถานีเดียวกัน

2. การสนับสนุนการทำงานหลายอุปกรณ์ (Multi-device support)

• OCPP 1.6: จำกัดการทำงานที่สถานีชาร์จจุดเดียวต่อจุดการเชื่อมต่อ
• OCPP 2.0.1: รองรับการใช้งานสถานีชาร์จหลายจุดจากสถานีเดียวกัน ทำให้สามารถเชื่อมต่อจุดชาร์จหลายจุดเข้ากับระบบจัดการเดียวได้

3. การปรับปรุงด้านความปลอดภัย

• OCPP 1.6: มีการเข้ารหัสข้อมูลบางส่วน แต่ยังไม่เน้นความปลอดภัยเป็นหลัก
• OCPP 2.0.1: เพิ่มความปลอดภัยอย่างมาก มีการเข้ารหัส (Encryption) และการตรวจสอบสิทธิ์ (Authentication) ที่ดีกว่า เพื่อป้องกันการโจมตีหรือการดักข้อมูล

4. การอัปเดตเฟิร์มแวร์

• OCPP 1.6: รองรับการอัปเดตเฟิร์มแวร์ แต่ยังไม่สมบูรณ์
• OCPP 2.0.1: ปรับปรุงฟีเจอร์การอัปเดตเฟิร์มแวร์จากระยะไกลให้มีความเสถียรและครอบคลุมมากขึ้น

5. การจัดการข้อมูลผู้ใช้และการชำระเงิน

• OCPP 1.6: มีฟีเจอร์พื้นฐานสำหรับการจัดการข้อมูลการชาร์จและการชำระเงิน
• OCPP 2.0.1: เพิ่มความสามารถในการจัดการการชำระเงินที่ละเอียดขึ้น รองรับการชำระเงินหลายรูปแบบและการตรวจสอบข้อมูลผู้ใช้ได้ดีกว่า

6. การสนับสนุนฟังก์ชัน Smart Charging

• OCPP 1.6: รองรับ Smart Charging แต่มีการควบคุมที่จำกัด
• OCPP 2.0.1: เพิ่มการควบคุม Smart Charging ได้อย่างสมบูรณ์ มีการจัดการการใช้พลังงานที่ละเอียดขึ้น รวมถึงการควบคุมพลังงานในระดับจุดชาร์จเดียวกัน

7. การจัดการเหตุการณ์และการแจ้งเตือน (Event and Notification Management)

• OCPP 1.6: มีการแจ้งเตือนเกี่ยวกับเหตุการณ์การทำงาน แต่ยังจำกัดฟีเจอร์
• OCPP 2.0.1: ปรับปรุงระบบการจัดการเหตุการณ์และการแจ้งเตือนอย่างครอบคลุม สามารถตรวจจับเหตุการณ์ต่าง ๆ และส่งข้อมูลในเวลาจริง

8. การรองรับการทำงานร่วมกับระบบอื่น (Interoperability)

• OCPP 1.6: รองรับการทำงานร่วมกับอุปกรณ์ที่เป็นมาตรฐาน OCPP แต่อาจมีข้อจำกัดในการเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ที่หลากหลาย
• OCPP 2.0.1: ปรับปรุงความสามารถในการทำงานร่วมกับระบบและอุปกรณ์จากผู้ผลิตต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น รองรับเทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่นการชาร์จแบบไร้สาย

สรุป:

OCPP 2.0.1 เป็นการปรับปรุงที่ครอบคลุมและเพิ่มฟีเจอร์ที่สำคัญ เช่น ความปลอดภัยที่ดีขึ้น, การจัดการพลังงานที่ละเอียดขึ้น, การอัปเดตเฟิร์มแวร์ที่เสถียรมากขึ้น และการทำงานร่วมกับอุปกรณ์หลายจุดได้ดีขึ้น เทียบกับ OCPP 1.6 ที่มีฟีเจอร์พื้นฐานแต่ยังไม่ครอบคลุมทุกการใช้งาน